KSIĘŻA
OBRZĄDKU ŁACIŃSKIEGO
Informacje najwcześniejsze, to znaczy z czasów, kiedy
parafią zarządzali przełożeni miejscowego klasztoru
dominikanów, są bardzo fragmentaryczne i pochodzą z
nielicznych dokumentów, jakie udało mi się uzyskać w
zbadanych już przeze mnie archiwach. Uzupełnienie i rozszerzenie tej
listy wymaga dalszych prac badawczych.
Andrzej Eygiert był przeorem wielkoockiego klasztoru
dominikanów-obserwantów w roku 1674. Świadczy o tym
dokument, w którym Jadwiga Zaporska, wdowa po wojskim horodelskim Adamie Zaporskim i
właścicielka dóbr świdnickich, zapisała niedawno
utworzonemu klasztorowi 2000 florenów polskich jednorazowej dotacji oraz
140 florenów wypłacanych corocznie w dwóch ratach
począwszy od roku 1675.
Ponieważ obserwanci zostali sprowadzeni do Wielkich Oczu przez
Andrzeja Modrzewskiego zaledwie siedem
lat wcześniej jest wysoce prawdopodobne, że Andrzej Eygiert był
pierwszym przeorem wielkoockiego klasztoru.
* * *
Dominik Węgrzynowicz był przeorem
wielkoockiego klasztoru dominikanów-obserwantów w roku 1681.
* * *
Jan Krzysztof Chryzostom Siegniewski był pierwszym przeorem wielkoockiego klasztoru po
przejęciu go przez dominikanów zwyczajnych w roku 1781. Za jego
rządów miała miejsce wizytacja dekanalna (24.08.1782),
która poza nim samym odnotowała jeszcze dwóch zakonników
(prior, subprior et concionator). Przeor Siegniewski, nie zapisał
się chlubnie w dziejach klasztoru, gdyż decyzją przemyskiej
kurii biskupiej z 6 marca 1784 został pozbawiony na trzy lata prawa do
pełnienia swego urzędu i wszelkich innych godności zakonnych „na
przykład oraz ku przestrodze innym”, za sprzeniewierzenie w kwietniu 1782
roku 2000 złotych polskich przeznaczonych na cele publiczne.
* * *
Jan Gwalbert Wilczyński objął swą
funkcję po usunięciu z niej Chryzostoma Siegniewskiego. Był
przeorem wielkoockiego klasztoru w styczniu 1785.
* * *
Cyprian Radzicki pełnił funkcję przełożonego
wielkoockiego klasztoru dominikanów w lutym 1790.
* * *
Alojzy Oboniewicz był przeorem wielkoockiego klasztoru
dominikanów w roku 1805. W roku 1799 w klasztorze przebywało
sześciu kapłanów.
* * *
Jozafat Szmidelski był przeorem
wielkoockiego klasztoru do marca 1825. Za jego czasów sporządzono
inwentarz dóbr klasztornych.
* * *
Wincenty Dubrawski urodził się w
roku 1759. Do klasztoru wstąpił w roku 1782, a święcenia
otrzymał 20 czerwca 1789. Był przeorem wielkoockiego klasztoru od 17
marca 1825 do 15 października 1828. Później, po wyznaczeniu kolejnego
przeora i przeniesieniu go niemal natychmiast do klasztoru w Jarosławiu, Dubrawski administrował parafią
wielkoocką jako wikary, na ustne polecenie prowincjała zakonu, co
najmniej do 28 września 1829, kiedy to wizytator generalny
przeprowadził w Wielkich Oczach wizytację kanoniczną. W całym
okresie administrowania przez niego parafią wielkoocką był on tu
jedynym zakonnikiem.
* * *
Jordan Zarzycki otrzymał nominację na przeora w Wielkich
Oczach 15 października 1828, lecz decyzją przełożonych
został niemal natychmiast przeniesiony do Jarosławia. Ponieważ na jego miejsce nie wyznaczono od razu
nowego przeora parafią nadal administrował Wincenty Dubrawski, co
najmniej do końca września 1829.
* * *
Mateusz Kietowicz został przeorem wielkoockiego klasztoru
dominikanów nie później, niż w początkach roku
1853 i był nim co najmniej do roku 1858. Poza nim w klasztorze
przebywał jeden kapłan.
* * *
Sebastian Flissowski został przeorem
wielkoockiego klasztoru dominikanów nie później niż w
1868 r. i był nim do roku 1871. Poza nim w klasztorze przebywał jeden
kapłan.
* * *
Aleksander Możołowski został przeorem wielkoockiego klasztoru w roku 1871
i pełnił tę funkcję do roku 1880. Poza nim w klasztorze
przebywał jeden kapłan (do 1877), a później jeden laik.
* * *
Hiacynt Biernat pełnił funkcję przeora wielkoockiego
klasztoru zaledwie przez kilka miesięcy w roku 1880. Poza nim w klasztorze
przebywał jeden laik.
* * *
Karol Kassyl pełnił funkcję przeora wielkoockiego
klasztoru w latach 1881-1889. Poza nim w klasztorze przebywał jeden laik.
* * *
Anioł Sosnowski był przeorem wielkoockiego klasztoru w latach
1889-1895. Poza nim w klasztorze przebywał jeden laik.
* * *
Donat Sadlejski był przeorem wielkoockiego klasztoru od roku 1895.
Poza nim w klasztorze przebywał jeden kapłan i jeden laik.
* * *
Józef Wala był przeorem w latach 1896-1897. Poza nim w
klasztorze przebywał jeden kapłan i jeden laik.
* * *
Albert Mizera był przeorem w roku 1899. Poza nim w klasztorze
przebywał jeden laik.
* * *
Hiacynt Plebańczyk urodził się w roku 1870, a święcenia
kapłańskie otrzymał w roku 1895. Był przeorem wielkoockiego
klasztoru w latach 1903-1904. Zauważywszy „opłakany stan
kościoła, zabrał się do gruntownego odnowienia go tak nazewnątrz
jak i wewnątrz. Kościół otrzymał nowe wiązanie
strychowe, dach w miejsce gontów blaszany, wewnątrz wzmocniony
klamrami, posadzkę drewnianą zastąpiono tafelkami w deseń i
cały kościół wewnątrz odmalowano”. Poza nim w
klasztorze przebywał jeden laik, Jan Skałuba (ur. 1826; św.
kapł. 1852).
* * *
Wawrzyniec Kondzielewicz był przeorem w latach 1910-1912. Poza nim w
klasztorze przebywał jeden kapłan i jeden laik.
* * *
Ksiądz Aula był przeorem wielkoockiego klasztoru w czerwcu roku
1915. Opowiadał, że podczas jednego z jego spotkań ze
stacjonującym wówczas w Wielkich Oczach synem cesarza Wilhelma, pruskim księciem Friedrichem Eitel von Hohenzollern, ten ostatni miał jakoby stwierdzić, że
„gdyby Polacy byli mądrzy, toby mnie obrali królem polskim, a jabym
jeszcze Poznańskie od ojca wycyganił”.
* * *
|
Ksiądz Jacek Maląg był przeorem
klasztoru i administratorem wielkoockiej parafii w maju 1916. Czynił
starania w Cesarsko-królewskim Krajowym Urzędzie Konserwatorskim
o przyznanie subwencji na remont zniszczonego działaniami wojennymi
kościoła. |
* * *
Ksiądz Ludwik Ignacy Dziurzyński urodził się 28
stycznia 1871 w Żołyni koło Łańcuta.
Święcenia kapłańskie przyjął 15 listopada 1895. W
swej karierze zakonnej był najpierw syndykiem a później
subprzeorem klasztoru w Podkamieniu w powiecie Brody na Podolu. Ksiądz
Dziurzyński był ostatnim wielkoockim proboszczem zakonnikiem i
pełnił swą służbę w okresie przejściowym
między parafią zakonną a świecką, po zlikwidowaniu
klasztoru. Pełnił obowiązki proboszcza w Wielkich Oczach do roku
1929. Zmarł 30 sierpnia 1933 w Podkamieniu.
* * *
Ksiądz Władysław Jórasz urodził się w roku
1884 w Korczynie koło Krosna. Ukończył gimnazjum w Jaśle, a
potem teologię w Przemyślu. Po uzyskaniu święceń
kapłańskich został wikarym w Krakowcu, a następnie był
kapelanem w Łomnie i proboszczem kolejno w Strzałkowicach, w
Wólce Pełkińskiej i wreszcie od roku 1929 w Wielkich Oczach. W
Wielkich Oczach rozpoczął restaurację kościoła i
klasztoru. W celu zebrania funduszy na ten cel ksiądz Jórasz
powołał Komitet Odbudowy Kościoła, z którego
inicjatywy wydano specjalne widokówki-cegiełki.
|
Ksiądz Jórasz
ciężko zachorował w roku 1932, a w roku 1933 złamał
nogę i w związku z tym przez cztery lata zastępował go
ksiądz Turzyński. Cierpienia osobiste spowodowały, że 11 sierpnia
1937 ksiądz Jórasz zrezygnował z pełnienia
niełatwych obowiązków duszpasterskich i
przeniósł się do Leżajska, gdzie zmarł. |
* * *
Ksiądz Leopold Turzyński urodził się 16 grudnia 1872 w
Jodłówce Tuchowskiej w powiecie tarnowskim. Po ukończeniu
szkoły podstawowej i gimnazjum w Rzeszowie i Przemyślu odbył
studia teologiczne w Przemyślu w latach 1892-1896. Święcenia
kapłańskie uzyskał 15 lipca 1896. Pracował jako wikary w
parafiach: Grodzisko, Sieniawa, Jarosław, Dobromil i Przemyśl.
Przeszedł na emeryturę 31 lipca 1919.
Już jako emeryt zastępował na wielkoockim probostwie chorego
księdza Jórasza od roku 1933 do sierpnia 1937.
* * *
Ksiądz Tomasz Murdza
urodził się 1 listopada 1886 w Sokołowie koło Rzeszowa.
Szkołę podstawową i gimnazjum kończył w Rzeszowie i
Samborze. Studia teologiczne odbywał w latach 1912-1917 w Seminarium
Diecezjalnym w Przemyślu. Będąc na trzecim roku studiów
wstąpił do dowodzonych przez Józefa Piłsudskiego
Legionów Polskich. Później, jako kapłan
pełnił także funkcję kapelana wojskowego.
Święcenia kapłańskie przyjął 6 maja 1917. W roku
1928 zdał egzamin na proboszcza. Jako wikary pracował w Dydni,
Żurawicy, Pysznicy i Leżajsku. Jako proboszcz pełnił
służbę duszpasterską w Nowotańcu, Strzałkowicach
i od 11 sierpnia 1937 w Wielkich Oczach. Przyszło mu działać w
trudnym okresie wojny i czasów stalinowskich. W obawie o swe życie
uszedł przed UPA do Radymna, dokąd wyjechał 25 kwietnia 1944.
Powrócił do miasteczka we wrześniu tegoż roku. Pod jego
nieobecność obowiązki duszpasterskie w Wielkich Oczach
pełnił ksiądz Franciszek Malak. Tadeusz Murdza był
proboszczem do 10 września 1952. W roku 1956 przeprowadził się
do Sokołowa, gdzie zmarł 23 września 1958.
* * *
Ksiądz Franciszek
Malak urodził się 25 stycznia 1905 r. w chłopskiej rodzinie w
Hermanowej. Do szkoły podstawowej uczęszczał w Hermanowej i
Tyczynie, gimnazjum ukończył w
Rzeszowie, a wyższe seminarium duchowne w Przemyślu.
Święcenia kapłańskie uzyskał 24 czerwca 1930. Był
wikariuszem w Staromieściu i Sanoku, a od 1933 do 1937 proboszczem w
Łomnej. W sierpniu 1937 został wikariuszem jaworowskim z zadaniem
zorganizowania parafii w Lipinie koło Drohomyśla, a po erygowaniu tam
parafii w styczniu 1938 został jej proboszczem. 25 kwietnia 1944
ksiądz Malak opuścił Lipinę wraz z jej polską
ludnością i udał się do Radymna. Pod nieobecność
księdza Murdzy w Wielkich Oczach ksiądz Malak pojechał tam 26
maja 1944 na kilka dni na Zielone Święta, gdzie po kilku dniach
dostarczono mu odręczną notatkę biskupa przemyskiego:
Wobec trudności zaradzenia
potrzebom w Wielkich Oczach mianujemy Twoją Wielebność
administratorem parafii w Wielkich Oczach [...]. Z chwilą, gdy znajdę
księdza dla Wielkich Ócz, zawiadomię Twoją
Wielebność. Bardzo dziękuję Twojej Wielebności za
wyjazd do Wielkich Ócz.
10 lipca 1944 ksiądz Malak opuścił Wielkie Oczy, a 17
września tegoż roku objął parafię w Malawie, gdzie
był proboszczem do sierpnia 1958. Od września 1958 do 1965
pełnił posługę w żeńskim klasztorze w Wygarkach,
po czym przeszedł na emeryturę i zamieszkał w Rzeszowie.
Ksiądz Malak zmarł 3 lutego 1994 w Korczynie w Domu Księży
Emerytów, gdzie przebywał od 1986. Ksiądz Malak zajmował
się historią i radiestezją i wydał kilka publikacji w tych
dziedzinach.
* * *
Ksiądz Władysław Świstowicz urodził się 10
grudnia 1920 w Karolówce koło Lubaczowa, jako jedno z siedmiorga
dzieci Jana i Anieli z Mederów. Do szkoły podstawowej
uczęszczał w Młodowie, a liceum ogólnokształcące
ukończył w Lubaczowie. W roku 1944 wstąpił do seminarium w
Brzozówce, pow. Brzozów, gdzie ukończył
część studiów. Święcenia kapłańskie
uzyskał 19 czerwca 1949. Po otrzymaniu święceń
pracował na wielu placówkach: w Boguchwale, Markowej, Tarnowcu,
Wielkich Oczach, Bieździecy, Łęzanach, Łaczkach,
Bachórzu, Mołodyczu, Wygarkach, Kosienicach, Lubaczowie, Kopkach,
Świętoniowej, Soninie i wreszcie ponownie w Lubaczowie. Był
proboszczem w Wielkich Oczach niecały rok, od 10 września 1952 do 6
sierpnia 1953.
* * *
Ksiądz Karol Jendyk urodził się 29 stycznia 1912 w Komarnie
koło Lwowa. Tam ukończył szkołę podstawową i
gimnazjum, po czym wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w
Przemyślu. Święcenia kapłańskie uzyskał 23
czerwca 1935. Pracował jako wikariusz w Rudniku, Czudcu, Rzeszowie
i Jarosławiu. Następnie pełnił przez rok funkcję
administratora w Wietlinie, aby wreszcie 6 sierpnia 1953 zostać
proboszczem w Wielkich Oczach. Był to „człek spokojny, pełen
poczucia humoru”. Pozostał w miasteczku do 27 maja 1965, po czym
przeniósł się do Wielowsi koło Tarnobrzegu, gdzie
zmarł 8 lutego 1998. W pogrzebie wzięła udział delegacja z
Wielkich Oczu.
* * *
Ksiądz Józef Krzywda urodził się 16 marca 1929 w
Leśniowie koło Krosna i tam skończył szkołę
podstawową. W roku 1949 zdał maturę po ukończeniu gimnazjum
i liceum w Krośnie. W roku 1949 rozpoczął pięcioletnie
studia w Seminarium Duchownym w Przemyślu. Święcenia
kapłańskie uzyskał w roku 1954. Pracował jako wikary w
Szebniach koło Jasła, w Rzeszowie, Dukli, Odrzykoniu, Malawie,
Załężu koło Jasła i w Grębowie koło
Tarnobrzegu. 27 maja 1965 objął probostwo w Wielkich Oczach i
pełnił tę funkcję do 22 listopada 1969. Za jego
czasów przeprowadzono elektryfikację kościoła i
klasztoru. Po opuszczeniu Wielkich Oczu był 6 lat proboszczem w
Chłopicach, a w końcu przeniósł się do Jasionowa
koło Brzozowa, gdzie przebywa do dzisiaj na emeryturze.
* * *
Ksiądz Józef Kluz urodził się 11 lutego 1928 w
Krzemienicy koło Łańcuta. Jeden z pięciorga rodzeństwa
w rodzinie inwalidy I wojny światowej Władysława i Antoniny ze
Zdebiów. Proboszcz łacińskiej parafii Wielkie Oczy od 23
listopada 1969 do 12 sierpnia 2001. Dom rodziców Józefa Kluza był
znany z tego, że pomimo skromnych warunków życia nie
żałowano w nim pieniędzy na książki i prasę.
Dzieci wychowywano w wielkiej pobożności.
Choć za młodu
przygotowywano go do zawodu kołodzieja, to jednak los pokierował
inaczej i Józef Kluz kończy w 1957 roku sześcioletnie
Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu. Święcenia
kapłańskie uzyskał 30 maja 1957. W latach 1957 – 1969
ksiądz Józef Kluz pełnił kolejno służbę
kapłańską w 10 różnych miejscowościach, aż
wreszcie w sobotę 23 listopada 1969 obejmuje parafię w Wielkich
Oczach. 12 sierpnia 2001 przeszedł na zasłużoną
emeryturę i zamieszkuje w Korczynie koło Krosna. Pomimo
niełatwych warunków panujących w ubogiej przygranicznej
parafii ksiądz Kluz znany był jako dobry gospodarz i pasterz.
Dzięki jego wieloletnim staraniom papież Jan Paweł II
dokonał w roku 1997 w Krośnie koronacji pochodzącego z 1613 roku
obrazu Matki Boskiej Wielkoockiej. Ksiądz Józef Kluz został w
roku 2001 uhonorowany dyplomem nadanym mu przez Radę d/s Stosunków
Katolicko-Żydowskich dzielnicy Queens (Nowy Jork) za jego wybitny
wkład w "oczyszczenie i odrestaurowanie opuszczonego cmentarza
żydowskiego" w Wielkich Oczach.
* * *
Ksiądz
Józef Florek, syn Michała i Józefy, urodził się 27
listopada 1963 w Jarosławiu. Dzieciństwo spędził w
Pełkiniach i tam w latach 1970-78 uczęszczał do szkoły
podstawowej. W latach 1978 – 82 uczył się w Liceum Zawodowym w
Jarosławiu, a następnie od roku 1982 przygotowywał się do
kapłaństwa. Święcenia uzyskał 24 czerwca 1988.
Pełnił obowiązki wikariusza kolejno w parafiach: Pruchnik,
Przeworsk, Dubiecko, Medyka, Korczyna i Lesko. W dniu 12 sierpnia 2001
został mianowany proboszczem parafii w Wielkich Oczach.
Notki biograficzne księży Jórasza, Turzyńskiego,
Murdzy, Świstowicza, Jendyka i Krzywdy zamieszczam za F. Szajerem (Sanktuarium
w Wielkich Oczach).