"BRAMA KRÓLEWSKA"
שער
המלך
Wielkoocki rabin Mordechaj ben Szmuel napisał pierwszą z dwu części
"Bramy Królewskiej" w roku 1762. Drugą ukończył dziesięć lat później.
Dzieło to zostało napisane w języku hebrajskim i jest traktatem religijnym
obejmującym trzynaście rozpraw teologiczno-moralnych. Każda z rozpraw związana jest z
różnymi terminami i świętami kalendarza hebrajskiego. Pierwsza część zawiera
siedem rozpraw, a druga sześć. Traktat poprzedzony jest wstępem autora. Tytuły
wszystkich rozpraw są zaczerpnięte z Pisma, a przy niektórych z nich dodano
także objaśnienie, czego dotyczą. Choć dzieło Mordechaja ben Szmuela jest
poświęcone w całości zagadnieniom religijnym, to stanowi także źródło
informacji o ówczesnych obyczajach panujących w wielkoockiej gminie, oraz o
tragicznym wpływie wydarzeń roku 1768 (konfederacja barska, koliszczyzna) na
życie miasteczka oraz o epidemii dżumy, która nastąpiła w dwa lata później.
CZĘŚĆ PIERWSZA
Rozprawa Pierwsza
Przed nadejściem dnia wielkiego i strasznego - o miesiącu
Elul
Rozprawa Druga
W obliczu Pana, bo nadchodzi - o Psalmach Pokutnych i o
wigilii Nowego Roku
Rozprawa Trzecia
Bo nadchodzi, aby rządzić ziemią - o Nowym Roku
Rozprawa Czwarta
Trąbienie w róg - o Nowym Roku przypadającym w Sobotę
Rozprawa Piąta
Oczyścić was od wszystkich grzechów - o dziesięciu Dniach
Pokutnych
Rozprawa Szósta
Przed Panem będziecie oczyszczeni - o Sądnym Dniu
Rozprawa Siódma
Miesiąc ten będzie dla was - obrzędy Pesachowe
CZĘŚĆ DRUGA
Rozprawa Pierwsza
Tak im odpowiecie: to jest ofiara Paschy
Rozprawa Druga
Uczynimy i będziemy posłuszni - o nadaniu Tory
Rozprawa Trzecia
Dziedziczny nasz dział przypadł obcym - o dniu 17
miesiąca Tamuz: pośród ucisku
Rozprawa Czwarta
Sieroty, nie mamy już ojca - o dniach 1 i 9 miesiąca Aw
Rozprawa Piąta
Cały dom Izraela będą opłakiwać ten pożar
Rozprawa Szósta
Pocieszenie: rok w rok
Pierwsza część traktatu
została opublikowana po raz pierwszy w roku 1762, a druga dwanaście lat później.
Ostatnie, jak dotąd, wydanie ukazało się w roku 1997. Pierwszych pięć wydań
ukazało się w Żółkwi w latach 1762-1777, przy czym trzy pierwsze obejmowały
tylko część pierwszą dzieła. Kolejne trzy wydania (1784-1790) wyszły we Lwowie,
choć w przypadku dwóch ostatnich z nich nie wykluczona jest jako miejsce
wydania Żółkiew. Następne trzy wydania (1791-1816) ukazywały się kolejno w
Grodnie, w Dyhernfurcie (Brzeg Dolny) i znowu w Grodnie. Tu następuje
150-letnia przerwa. W latach 1967-1987 ukazuje się pięć wydań na przemian w
Brooklynie (Nowy Jork, USA) i w Bnej-Braku w Izraelu. Cztery z tych wydań to
reprinty grodzieńskiego wydania z roku 1816. Dwa kolejne, i jak dotychczas
ostatnie wydania, do których dodano zarys dziejów autora, ukazały się w Kanadzie
w Kirias Tosh, ortodoksyjnej dzielnicy miasteczka Boisbriand koło Montrealu, w
latach 1991 i 1997.
Oto zestawienie znanych
mi osiemnastu dotychczasowych wydań:
|
1. |
1762, Żółkiew Wydawnictwo: Gerszon ben Chaim Dawid Halewi, Dawid ben Menachem Man, Chaim Dawid ben
Aharon Segal
|
Ukazała się tylko część 1-sza. |
|
|
|
|||
|
2. |
1769, Żółkiew Wydawnictwo: Gerszon ben Chaim Dawid Halewi, Dawid ben Menachem Man, Chaim Dawid ben
Aharon Segal
|
Ukazała się tylko część 1-sza. |
|
|
|
|||
|
3. |
1770, Żółkiew Wydawnictwo: Gerszon ben Chaim Dawid Halewi, Dawid ben Menachem Man, Chaim Dawid ben
Aharon Segal
|
Ukazała się tylko część 1-sza, licząca
80 stron. |
|
|
|
|||
|
4. |
1774, Żółkiew Wydawnictwo: Dawid ben Menachem Man, Chaim Dawid ben Aharon Segal, Zew Wolf ben Gerszon Segal |
Ukazały się po raz pierwszy obydwie
części. 1-sza liczyła 67 stron, a druga 70. |
|
|
|
|||
|
5. |
1777, Żółkiew Wydawnictwo: Dawid ben Menachem Man, Chaim Dawid ben Aharon Segal, Zew Wolf ben Gerszon Segal |
Ukazały się obydwie części. |
|
|
|
|||
|
6. |
1784, Lwów Wydawnictwo: Jehudit, żona Cwi Hirsza |
|
|
|
|
|||
|
7. |
1790, Lwów lub Żółkiew Wydawnictwo: ? |
Ukazała się tylko część 1-sza, licząca
71 stron |
|
|
|
|||
|
8. |
1790, Lwów lub Żółkiew Wydawnictwo: Mordechaj ben Chaim Aharon ben Chaim Dawid Segal |
Ukazały się obydwie części. 1-sza liczyła 70 stron, a druga 64. |
|
|
|
|||
|
9. |
1791, Grodno Wydawnictwo: Jechezkel ben Nachum |
Ukazały się obydwie części. Liczyły w sumie 128 stron. |
|
|
|
|||
|
10. |
1797, Dyhernfurth (Brzeg
Dolny) Wydawnictwo: Wdowa Rachel i jej synowie Michael Szimon, Aharon i Josef, dzieci Jechiela Mechela Maja |
Ukazały się obydwie części. 1-sza liczyła 53 stron, a druga 38+16. |
|
|
|
|||
|
11. |
1816, Grodno Wydawnictwo: Simcha Zimel |
Ukazały się obydwie części w jednym
tomie. Liczył 128 stron. |
|
|
|
|||
|
12. |
1967, Nowy Jork (Brooklyn), Wydawnictwo: Josef Weiss |
Reprint grodzieńskiego wydania z roku
1816. |
|
|
|
|||
|
13. |
1967, Bnej-Brak
(Izrael) Wydawnictwo: Ocar haTora |
Ukazała się tylko niekompletna 1-sza
część (sześć rozpraw), licząca 220 stron.
|
|
|
|
|||
|
14. |
1973, Nowy Jork (Brooklyn), USA Wydawnictwo: Bejt Menachem |
Reprint grodzieńskiego wydania z roku
1816. |
|
|
|
|||
|
15. |
1984, Bnej-Brak
(Izrael) Wydawnictwo: Ben-Cijon Bernat |
Reprint grodzieńskiego wydania z roku
1816. |
|
|
|
|||
|
16. |
1987, Nowy Jork (Brooklyn), USA Wydawnictwo: Drukarnia Register |
Reprint grodzieńskiego wydania z roku
1816. |
|
|
|
|||
|
17. |
1991, Boisbriand (Kirias Tosh), Kanada Wydawnictwo: Zvi Arie Frisch |
Ukazały się obydwie części w jednym
tomie. Liczył on 574 strony tekstu traktatu, a ponadto zarys dziejów autora i
inne dodatki. |
|
|
|
|||
|
18. |
1997, Boisbriand (Kirias Tosh), Kanada Wydawnictwo: Zvi Arie Frisch |
Ukazały się obydwie części w dwóch
tomach. Część 1-sza 375 stron, część 2-ga 302 strony tekstu traktatu, a
ponadto zarys dziejów autora i inne dodatki. |
|
