FRANCISZEK ŚMIADECKI
(ur. koniec XVI w., Bodzentyn – zm. 2-ga poł. XVII w.)
Polski artysta malarz – autor obrazu Matki Boskiej
Wielkoockiej
Franciszek Śmiadecki, polski artysta malarz pochodzący z Bodzentyna w
ziemi kieleckiej. Sudiował malarstwo w Krakowie, gdzie został wyzwolony w
roku 1596, w roku 1602 uzyskał tytuł mistrza, a w 1608 został starszym cechu.
Śmiadecki ożenił się z bogatą krakowską wdową trudniącą się handlem
dewocjonaliami. W końcu 1609 udał się na Węgry, gdzie trafił do więzienia. Po
wykupieniu go przez żonę za 3000 zł powrócił do Krakowa. W Krakowie
współpracował z malarzem królewskim Tomaszem Dolabellą. Poza malarstwem
zajmował się także pisaniem. Stworzył statut dla czeladników malarskich i
wydał broszurę „Vanitas vanitatum”, w której piętnuje wady mieszczaństwa i
nawołuje do pracowitości i trzeźwości. W broszurze poucza, że dla tak
pospolitych wad, jak wykręty, obmowy, niesprawiedliwość, najazdy i gwałty
jedynym remedium jest Biblia. Przetłumaczył na polski Księgę Eklezjastesa.
|
|
Malowane przez siebie portrety często podpisywał tylko
inicjałami „F.S.”. W roku 1613 namalował obraz Matki Boskiej wzorowany na obrazie
częstochowskim, który obecnie znajduje się w kościele w Wielkich Oczach.
Trójrzędowa inskrypcja na obrazie głosi:
ANNO DOMINI
1613
V FRANCISKA
SMIA
DECKIEGO MALOW
Polskie źródła informują, że po powrocie z Węgier
przebywał przez pewien czas w Krakowie, po czym wyjechał w nieznanym celu do
Turcji i na tym jego polski ślad się urywa.
Imię Franciszka Śmiadeckiego pojawia się ponownie w
źródłach angielskich. Angielskie katalogi sztuki informują o mało znanym
polskim artyście, Franciszku Śmiadeckim, który przez pewien czas był uczniem
angielskiego miniaturzysty, Samuela Coopera (1609-1672), i który specjalizował
się w malowaniu miniatur. W Anglii namalował on między innymi „Portet kleryka”
(1650, olej na welinie) i „Portret 8-letniego chłopca” (1664, olej na miedzi).
Według źródeł angielskich „jakość jego portretów jest tak wyjątkowa, że
stawia Śmiadeckiego w pierwszym rzędzie tych, którzy uprawiali w Anglii
malarstwo miniaturowe” (Daphne Foskett, A
Dictionary of British Miniature Painters,
1972).
Oto niektóre z angielskich miniaturek autorstwa
Franciszka Śmiadeckiego:
|
|
|
|
|
|
|
|